Jak poradzić sobie z kryzysem w związku? Jak nie powtarzać błędów rodziców?
Jeżeli na spotkaniach mężczyzna płaci za kobietę rachunki, kupuje jej drogie prezenty, tworzy wzór interakcji, w którym jego zachowanie, może zostać zinterpretowane jako „przyszłościowa obietnica”, że to właśnie on przejmie na siebie odpowiedzialność za bezpieczeństwo lub zaspokajanie potrzeb ekonomicznych kobiety. Kobiety najczęściej przejmują obowiązki związane z zaspokojeniem potrzeb egzystencjalnych mężczyzny, oraz zaspokajają jego potrzeby seksualne i dbają o to by mężczyzna awansował zawodowo-społecznie, stając się podnóżkiem jego zawodowego sukcesu. Brak szczerej komunikacji i precyzyjnego wyartykułowania potrzeb oraz oczekiwań co do wzoru takiego związku, przyczynia się po pewnym czasie do kryzysów lub rozstania. Ponieważ mechanizmy uwodzenia, utrwalają archaiczny model związku w którym istnieje zależność oraz hierarchia, tym samym zrozumienie własnych zachowań zaczynając od pierwszego spotkania, pozwala zrozumieć konflikty, które narastają wraz ze zmianą zachowań kobiety i mężczyzny. Aktualizacja intencji, według której związek ma być realizowany, wyzwala z poczucia krzywdy, na rzecz wzajemnego zrozumienia.
Jak poradzić sobie z kryzysem w związku? Jak nie powtarzać błędów rodziców?
Krokiem w stronę tworzenia zdrowej relacji jest wiedza, umożliwia ona przebudowę obecnej relacji, gdy jest ona źródłem trudności jak również otwiera ona możliwość wyjścia z toksycznej relacji i spotkania partnera o wysokim poziomie rozwoju kompetencji partnerskich. E. Aronson, T. D. Wilson, R. M. Akert piszą „samowiedza spełnia podstawowe funkcje adaptacyjne dla wszystkich kultur, lecz treść naszej samowiedzy zależy w pewnym stopniu od uwarunkowań kulturowych i od płci.”[8] Autorzy dodają iż warunkiem tworzenia wartościowych relacji są trzy czynniki: „samoocena – dokładna wiedza o sobie, autoweryfikacja – to introspekcja, patrzysz w głąb siebie, aby sprawdzić tylko tobie dostępne informacje wewnętrzne, dotyczące twoich myśli, uczuć, motywów, samo akceptacja – świadomość siebie, obiektywizm wobec własnej osoby, spójność myślenia i zachowania, moralność, przestrzeganie własnych wartości.”[9] Potocznie niepowodzenia w związku ujmuje się w kategoriach WINY najczęściej partnera, jest to myślenie archaiczne, typowe dla wcześniejszych etapów ewolucji myślenia człowieka. Nie można zbudować zdrowego związku, gdy w zasobach genetycznej pamięci nie ma wiedzy o tym czym jest zdrowy, szczęśliwy związek partnerski i jakie zachowania gwarantują jego utrzymanie. Oznacza to, że osoba z genem hierarchii nie jest biologicznie zdolna do realizacji związku partnerskiego.
Jak poradzić sobie z kryzysem w związku? Jak nie powtarzać błędów rodziców?
Dewaluacja wartości rodziny tworzonej na modelu patriarchalnym / hierarchicznym, związku ściśle regulowanym przez zewnętrz sterowalność i kontrolę oraz emocjonalną manipulację, i zewnętrzne naciski, „wymusza” konieczność osobistego zatroszczenia się o własne szczęście. Hierarchia zakłada relację, którą można określić mianem dorosły – dziecko, z zaznaczeniem, iż tym dorosłym w myśl idei patriarchalnej miał być mężczyzna, a dzieckiem kobieta. Wyjście z tego modelu na rzecz wartościowego partnerstwa oznacza konieczność rozwijania w sobie kompetencji i świadome kwestionowanie wchodzenia w relacje z ludźmi o niskim poziomie rozwoju, przywiązanych do patriarchatu. Współcześnie można napisać, iż dla wielu ludzi ich osobiste zaangażowanie w tworzenie własnego życia uczuciowego powinno być priorytetem, zwłaszcza wtedy, gdy w systemie rodzinnym od kilku pokoleń ludzie doświadczają trudności i kłopotów w relacjach między kobietami a mężczyznami. E. Aronson, T. D. Wilson, R. M. Akert zauważają iż istnieją „różnice psychiczne pomiędzy mężczyznami a kobietami (…) są zauważalne pewne odmienności w definiowaniu siebie przez kobiety i mężczyzn (…) przejawiające się większym poczuciem współzależności relacyjnej kobiet niż u mężczyzn.”[10] Kobieta z genem zależności nie zainteresuje się mężczyzną z genem partnerstwa. Tym samym kryzysy w związku wynikają z faktu iż obecny model się nie sprawdza, jednak przebudowanie hierarchii w partnerstwo, wymaga weryfikacji zasad które stały się fundamentem dla tego związku.
Jak poradzić sobie z kryzysem w związku? Jak nie powtarzać błędów rodziców?
Satysfakcjonująca relacja oznacza przepływ dobra w słowach, zachowaniach oraz w tworzeniu atmosfery wzajemnego zaufania i wsparcia w konfrontacji z zewnętrznym światem. Jej początek, przebieg a nawet zakończenie, są procesem odkrywania własnych zasobów i zasobów partnera i intuicyjnego „dostrajania” się do relacji, w której wyznacznikiem jest pragnienie zaznawania i dawania szczęścia, w rozwoju umiejętności bycia we dwoje, które każdego dnia umacniają związek i przyczyniają się do jego funkcjonowania. Z zastrzeżeniem, iż dwoje ludzi, którzy decydują się wejść w relację są szczerzy w ocenie własnych zasobów oraz z motywacji wewnętrznej dążą do doskonalenia kompetencji partnerskich, a ich intencje tworzenia relacji są uczciwe, a zaangażowanie obu osób jest na podobnym poziomie. „Dostrajanie się” jest niewerbalizowanym kontraktem między kobietą a mężczyzną, w którym ustalane są obowiązki, powinności i reguły gry między nimi, najczęściej nie przez słowne wyartykułowanie oczekiwań, ale przez zakres czynności, które od początku znajomości, kobieta i mężczyzna uzewnętrzniają wobec siebie.
[2] Ibidem, s. 113, 114.
[3] Inglehart R., Norris P. (2009) Wzbierająca fala. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 20.
[4] Ibidem, s. 16.
[5] Ibidem, s. 23.
[6] Bal-Woźniak T. (2020) Zarządzanie innowacjami w ujęciu podmiotowym. Wydawnictwo PWN, s. 26
[7] Branden N. (2014) 6 filarów poczucia własnej wartości. Łódź: Wydawnictwo Feeria, s. 76.
[8] Aronson E., D.Wilson T., M.Akert R. (2006) Psychologia społeczna. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, s. 131.
[9] Ibidem, s. 131
[10] Aronson E., D.Wilson T., M.Akert R. (2006) Psychologia społeczna. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, s. 130, 131.
Jak poradzić sobie z kryzysem w związku? Jak nie powtarzać błędów rodziców?
Jak słusznie zauważa N. Branden: „cenne są te doświadczenia z dzieciństwa, które mobilizują i wspierają myślenie, wiarę w siebie i autonomię. Rodziny, w których często przeczy się rzeczywistości i karci pełniejsze uświadamianie sobie różnych jej aspektów dramatycznie utrudniają budowę poczucia własnej wartości. Tworzą koszmarny świat, w którym dziecko może sądzić, że myślenie jest nie tylko niepotrzebne, ale i niebezpieczne[7]”. Pragnienie zaznawania szczęścia w miłości zaczyna się od zdefiniowania znaczeń dla rozumienia miłości przez kobietę i mężczyznę, jak również to precyzyjne nazwanie zachowań, które oboje partnerzy utożsamiają z miłością. Duża rozbieżność w odmiennym pojmowaniu tej kategorii pojęciowej przy braku szczerej komunikacji, nieuchronnie prowadzi do kryzysu.
czy miłość znaczy miłość?
Jak poradzić sobie z kryzysem w związku? Jak nie powtarzać błędów rodziców?
Szczęśliwy związek, szczęśliwa miłość, szczęśliwa relacja, partnerstwo: to marzenia które mogą stać się realnością, wtedy gdy do odczuwanego afektu emocjonalnego, potocznie zwanego zakochaniem, miłością, doda się odrobinę racjonalizmu, a przede wszystkim nabędzie się wiedzy o mechanizmach sterujących umysłowością i biologią człowieka. Pragnienie zaznawania szczęścia w relacji zależy od wielu czynników, jednym z nich jest wgląd w przeszłość, by zdobytą wiedzę dotyczącą zakodowanych w pamięci mózgu gadziego schematów zachowania, wykształconych i powielanych w rodzinie, wykorzystać w świadomym budowaniu satysfakcjonującej relacji w teraźniejszości. Poznanie przeszłych rodzinnych wzorców relacyjnych między kobietami a mężczyznami, pozwala zrozumieć obecne problemy w związku, z uwagi na to, iż repertuar zachowań przypisanych do relacji uczuciowej, zakodowanych w genach, uruchamia się automatycznie, pod wpływem bieżących bodźców.
J. Rostowski[1] zauważa, iż niepowodzenia w związku zawsze są wynikiem identyfikacji dorosłych w rodzinnymi wzorami bycia kobietą i mężczyzną, autor dodaje „pełniejsze zrozumienie, nawet przez samych partnerów, swego związku staje się możliwe dopiero wówczas, gdy mają oni podobne wyobrażenia ról, jakie powinni realizować względem siebie lub w stosunku do zadań małżeństwa czy rodziny jako instytucji. Role te niemal w każdym małżeństwie mogą być inaczej określane.”[2] Ujmowanie relacji w potoczny sposób i realizowanie ról w małżeństwie na autopilocie genów, sprawia iż mózg sam bez wiedzy i woli kobiety i mężczyzny uruchamia automatycznie cały przeszły zestaw schematów interakcyjnych, to zawsze jest źródłem problemów.
Jak poradzić sobie z kryzysem w związku? Jak nie powtarzać błędów rodziców?
Podejście zdroworozsądkowe, pozwala na myślenie o związku w kategoriach spotkania dwóch osób o różnym poziomie rozwoju kompetencji, które w aktywności własnej rozwijają deficytowe umiejętności, wspierając siebie w tym procesie. Układ taki, gwarantuje dążenie do rozwoju kompetencji partnerskich u kobiety i mężczyzny w aktywności własnej, szacunek dla bieżących ograniczeń, dbanie o relację a przede wszystkim zachowywanie się w interakcji seksualnej, zgodnie z czystą intencją budowania związku partnerskiego. Taki związek to relacja dwojga indywidualnych osobowości, ludzi którzy są świadomi ról rodzinnych i schematów interakcyjnych kobiet i mężczyzn z pokoleniach poprzednich, którzy w akcie refleksji autobiograficznej, decydują się budować, wzmacniać i rozwijać nowe kompetencje partnerskie w akcie świadomej woli. Warunkiem przebudowy schematów związku uczuciowego z biograficznego na zdrowy jest komunikacja i pragnienie stworzenia nowej wyższej wartości relacji, dzięki samo świadomości, reakcji które dzisiaj generują problemy w relacji.
Jak poradzić sobie z kryzysem w związku? Jak nie powtarzać błędów rodziców?
Model hierarchiczny typowy dla relacji budowanych na wzorze patriarchalnym i model partnerski, to skrajnie odmienne formy realizowania potrzeb osobistych w relacji z inną osobą. Te dwa modele związku, są powszechnymi wzorami tworzenia relacji, z zaznaczeniem iż model zdroworozsądkowy, partnerski ma zdecydowanie większe szanse na przetrwanie, niż hierarchiczny. Nieustanne odtwarzanie relacji z pozycji hierarchii, zależności, zawsze będzie przyczyną ogromnego cierpienia w relacjach, tworzenie związku partnerskiego prowadzi do wzajemnego szacunku i wzmacniania rozwoju osobowego potencjału. Jak zauważają R. Inglehart i P. Norris „ponad połowa świata nie weszła jeszcze w tę fazę, tylko bardziej zaawansowane społeczeństwa industrialne poruszają się w tej chwili po tej trajektorii.”[3] Hierarchia w związku wyzwalana jest na rzecz partnerstwa, cytując autorów „w chwili obecnej rola państwa w aktywnej konsolidacji i wzmacnianiu równouprawnienia płci jest powszechnie zrozumiała. W wielu państwach prowadzi się działania polityczne mające zapobiec dyskryminacji płci, zagwarantować równe prawa dla kobiet i mężczyzn wynagrodzenia prawa rodzicielskie, reprodukcyjne”[4], działania te mają na celu „wyrównywanie płci w domu, rodzinie i pracy.”[5]
Z uwagi na to, iż jak zauważa T. Bal-Woźniak „rodzina i obowiązujące reguły życia rodzinnego reprezentują środowisko nabywania przez człowieka kapitału pierwotnego, bez jego aktywnego udziału. Jest to dla człowieka pierwotne środowisko formułowania kryteriów wartościowania, reguł myślenia i działania oraz kształtowania postaw wobec wyzwań i zmian. O tym jaki pakiet reguł myślenia i działania dostarcza jednostce rodzina, decyduje kontekst kulturowy jej funkcjonowania, dostępne zasoby informacji, wiedzy i szerzej kapitału intelektualnego.”[6] Rodzinne wzory związku seksualnego, są trwała pamięcią genetyczną kobiety i mężczyzny, to nieuświadomione schematy interakcyjne, które należy odkryć i wzajemnie transformować w nowe schematy zachowania, dzięki którym kobieta i mężczyzna cieszyć się będą szczęściem i radością życia w relacji. Wgląd w to jak postrzegano "obowiązki" kobiet i mężczyzn, jak realizowano potrzeby seksualne, jakie zadania wykonywał mężczyzna a jakie kobieta, pozwala zweryfikować, czy w obecnym związku partnerzy powielają schemat, a jeżeli tak, czy potrafią o tym rozmawiać.